Het surrealisme geldt als een van de belangrijkste kunststromingen van de twintigste eeuw die vooral de poëzie, de beeldende kunst en de cinema diepgaand beïnvloed heeft en tot op de dag van vandaag resoneert in de kunsten. Omdat het surrealisme dit jaar precies een eeuw bestaat, gingen DW B en het Brusselse kunstencentrum Bozar een partnerschap aan om samen een feestelijk boeknummer over de beroemde avant-gardestroming te maken.

Onder de titel Droom. Revolutie. Poëzie. Surrealisme in België exploreren Tom Van de Voorde (Bozar) en Elma van Haren (DW B) de wereld van de droom, de fantasie en het onderbewuste. Zo nodigden zij vijftien auteurs uit om te reageren op een van de surrealistische meesterwerken die deel uitmaken van de expositie Histoire de ne pas rire. Het surrealisme in België bij Bozar. Werken van onder anderen René Magritte, Jane Graverol en Marcel Mariën worden van een literaire reflectie voorzien door een keur aan gevestigde namen en jonge talenten. Ook bevat hun boeknummer vertalingen van cruciale teksten van bijvoorbeeld Paul Nougé, dichter en ideoloog van het surrealisme in België.


Met bijdragen van Sulaiman Addonia, Patrick Bassant, Kurt De Boodt, Jutta Callebaut, Achille Chavée, Astrid Haerens, Elma van Haren, Marcel Lecomte, Lisette Lombé, Vincent Van Meenen, Jens Meijen, Paul Nougé, Koen Peeters, Yves Petry, Elke de Rijcke, Louis Scutenaire, Peter Verhelst, Tom Van de Voorde, David Weel, Thom Wijenberg, Daniëlle Zawadi en Emma Zuiderveen. De vertalingen in dit nummer zijn van de hand van Piet Joostens en Katelijne De Vuyst.

 


Bij deze editie:

Smaakmaker

De inleiding van Droom. Revolutie. Poëzie. Surrealisme in België werd geschreven door de curatoren Tom Van de Voorde en Elma van Haren.

'Vrijheid, anti‑burgerlijkheid en revolutionair denken gingen samen met een hang naar dromen, ongebreidelde fantasie en een ongebruikelijke vorm van schoonheid. Zowat op alle continenten ontstonden er varianten op het surrealisme, waardoor het een van de meest internationale bewegingen uit de kunstgeschiedenis is.'

Marcel Mariën, De Tao, 1976, assemblage, Charleroi, Collectie van de Provincie Henegouwen – In bewaring bij BPS22. ©Fondation Marcel Mariën – L’activité surréaliste en Belgique

Beelden

De beelden in dit nummer zijn surrealistische meesterwerken die deel uitmaken van de expositie Histoire de ne pas rire. Het surrealisme in België bij Bozar.

 

 

 

 

 

René Magritte De toekomst der standbeelden, 1937, olieverf op gips, Tate, verworven in 1981, inv. T03258. © Succession René Magritte - Sabam Belgium 2024. Foto: Tate

Presentatie

Op woensdag 20 maart om 20 uur presenteren we het nummer Droom. Revolutie. Poëzie. Surrealisme in België in Bozar. Sulaiman Addonia, Elke de Rijcke, Astrid Haerens, Lisette Lombé en Peter Verhelst begeleiden het publiek langs hun favoriete schilderij in de tentoonstelling Histoire de ne pas rire. Surrealisme in België en reciteren literaire teksten geïnspireerd op het werk van de surrealisten. (deze avond is al uitverkocht!)

We presenteren het nummer een tweede keer op donderdag 28 maart om 19u20 tijdens Bozar All Over the P(a)lace. Elma van Haren en Piet Joostens brengen hun bijdrage in het nummer tot leven op het podium.  Quatuor Tana zorgt voor de muziek.

Alle informatie vindt u hier.

Giorgio de Chirico, De genoegens van de dichter, 1912, olie op doek, Esther Grether Family Collection. ©SABAM 2024. Foto ©Robert Bayer, Bildpunkt AG, CH-4142 Münchenstein


Nieuws

Reportage presentatie DW B-nummer in Bozar

Op woensdag 20 maart om 20 uur presenteerden we het nummer Droom. Revolutie. Poëzie. Surrealisme in België in Bozar. Sulaiman Addonia, Elke de Rijcke, Astrid Haerens, Lisette Lombé en Peter Verhelst begeleiden het publiek langs hun favoriete schilderij in de tentoonstelling Histoire de ne pas rire. Surrealisme in België en lazen literaire teksten geïnspireerd op het werk van de surrealisten. 

Jef Van Eynde zorgde voor een fotoreportage

Giorgio de Chirico, De genoegens van de dichter, 1912, olie op doek, Esther Grether Family Collection. ©SABAM 2024. Foto ©Robert Bayer, Bildpunkt AG, CH-4142 Münchenstein

Presentatie DW B-nummer in Bozar

Op woensdag 20 maart om 20 uur presenteren we het nummer Droom. Revolutie. Poëzie. Surrealisme in België in Bozar. Sulaiman Addonia, Elke de Rijcke, Astrid Haerens, Lisette Lombé en Peter Verhelst begeleiden het publiek langs hun favoriete schilderij in de tentoonstelling Histoire de ne pas rire. Surrealisme in België en reciteren literaire teksten geïnspireerd op het werk van de surrealisten. 

(deze avond is al uitverkocht!)

We presenteren het nummer een tweede keer op donderdag 28 maart om 19u20 tijdens Bozar All Over the P(a)lace. Elma van Haren en Piet Joosten brengen hun bijdrage in het nummer tot leven op het podium.  Quatuor Tana zorgt voor de muziek.

Alle informatie vindt u hier.

Nieuwe afleveringen van de Inktpodcast

De Inktpodcast, een project van schrijver Patrick Bassant, is een proeftuin op de grens tussen tekst en geluid. Theatrale uitvoeringen, strips in geluid, verhalen voorzien van een geluidsband, gehorige teksten of abstracte geluiden. Alles kan. Elke aflevering is een op zichzelf staand werk, geschreven, opgenomen en gemonteerd door Patrick Bassant.

Literaire kritieken

DW B positioneert zich stevig middenin het literaire debat. Bekijk hieronder de nieuwste literaire kritieken.

Het raadsel van het blijvende en het grootse. 'Over als werden wij ergens ontboden' van Miriam Van hee

Over een landweggetje, ingeklemd tussen hoge bergen, wandelt een dichter. Grauwe luchten overkoepelen haar, mist trekt op en weldra vallen de eerste sneeuwvlokken. Het is er stil, eenzaam ook. Nu eens wordt het landschap onthuld, dan weer aan het oog onttrokken. Misschien dat een enkele boer passeert, een vrolijk kind voorbij holt, of dat een andere dichter vanuit de verte naderbij komt. Maar de dichter heeft niet veel nodig. De wereld is haar plaats. Zo stellen wij ons Miriam Van hee voor, dwalend over een veldweggetje ergens in de Alpen of het Zwarte Woud, waar ze Robert Walser tegen het lijf loopt. Die geeft haar deze geruststellende woorden mee, als enige richtingaanwijzer voor de tocht die nog komen gaat: ‘Man braucht nicht viel Besonderes zu sehen. Man sieht so schon viel.’ In het Nederlands vertaald klinken de woorden als veel directer tot een persoon gericht, als een appel haast: ‘Je hoeft niet veel bijzonders te zien. Je ziet zo al veel.’ Dankbaar hoort ze de oude dichter aan en besluit deze woorden als motto bij haar nieuwe bundel, als werden wij ergens ontboden, op te nemen. De twee zinnen, zo weten wij, komen uit Kleine Wanderung, een kortverhaal uit 1914 waarin Walser een vergelijkbare voettocht over een landweg beschrijft. Een oproep  tot ontvankelijkheid, zo mogen we het verhaal lezen dat niet meer dan een enkele pagina beslaat, als wil het de daad bij het woord voegen. Voor wie ontvankelijk is voor de eenvoud, opent zich een wereld.

Lees meer »

Schrijven uit vriendschap. Over De 'Weergekeerde Bloem' van Wessel te Gussinklo

De titel van de nieuwe roman van Wessel te Gussinklo (1941) draagt zowel mulischiaans gewicht als, met zijn bombastische hoofdletters, reviaanse ironie: De Weergekeerde Bloem. Dat de roman een mulischiaanse samenhang nastreeft, kondigt het motto aan: ‘Maar in het hoogste stadium, dat van de Weergekeerde Bloem, wist  hij in zekere zin helemaal niet meer wat hij deed: daar heerste de opperste vrijheid van de leegte.’ Het citaat komt uit Mulisch’ roman Hoogste tijd (1985), waar er in plaats van ‘Weergekeerde’ ‘Teruggekeerde’ staat. In een lang gesprek met hoofdpersonage Uli Bouwmeester legt de directeur van theater Kosmos de principes van het Japanse no-theater uit. Zeami Motokiyo (ca. 1363-ca. 1443), auteur en theoreticus van het no-theater, gebruikt in zijn traktaten de metafoor van de bloem (‘hana’) als een na te streven esthetisch ideaal voor de acteur. Want de acteur is als een bloem en probeert de ultieme bloei te bereiken in zijn kunst. Door als een bloem te bloeien brengt de acteur vervolgens iets teweeg bij de toeschouwers. Van de verschillende stadia die Zeami in dat proces onderscheidt, is de ‘Teruggekeerde Bloem’ het summum, ‘een slotstadium van onzegbare voortreffelijkheid’ zoals het in Hoogste tijd heet.

Lees meer »

Verlangen naar het collectieve. Over Marjolijn van Heemstra, Max Urai, Eva Meijer en Gustaaf Peek

Gustaaf Peek besluit zijn Pleidooi voor communisme  (2017) met ‘(e)en woord over  de liefde’ en met deze hoopvolle vooruitblik: ‘Een toekomst wacht waar we ons niet meer laten vereenzamen.’ Vereenzaming – het maatschappijbeeld dat de Nederlandstalige literatuur van de voorbije jaren toont, laat zich in dat ene woord vatten. De motieven zijn genoegzaam bekend: personages zoeken naar hechting, relaties, oprechte communicatie. In eerste instantie lijkt deze zoektocht zich vooral op het microniveau van individuele contacten af te spelen, maar het gevecht tegen de vereenzaming krijgt steeds vaker een maatschappelijk en collectief karakter. De constructie van gemeenschappelijkheid is dan ook een inherent politieke activiteit, of het gaat om twee individuen die elkaar proberen te begrijpen of om grotere groepen die zich verenigen rond een gedeeld programma. In dit essay bespreek ik vier recente werken van Nederlandse auteurs – twee romans, twee essays – waarin deze politieke dimensie op de voorgrond treedt.

Lees meer »

Christophe Van Gerreweys 'Werk Werk Werk'. Confessies van een precrastinast

Christophe Van Gerrewey heeft iets met veelvouden van vijf. Na de verhalenbundel Vijf ziekteverhalen (2010), de door hem samengestelde bijzondere editie van Dietsche Warande & Belfort (DW B) ‘50 fictieve gebouwen’ (2014) en zijn vijftig essays tellende bundel Over alles en voor iedereen (2015), omvat nu ook Werk werk werk, Van Gerreweys derde roman, exact vijf hoofdstukken. Die telwoede zegt iets over de precisie waarmee Van Gerrewey in zowel zijn fictief als essayistisch werk optreedt: uiteenlopende maatschappelijke thema’s (relaties, architectuur, mobiliteit) worden op haast antropologische wijze bestudeerd. Niet in hun algemeenheid, maar steeds in relatie tot taal en tot de verhalen van individuen, begrensd door een nadrukkelijk arbitraire structuur.

Lees meer »

Grensoverschrijding en begrenzing. Over 'De heilige Rita' van Tommy Wieringa

Wanneer Tommy Wieringa over het thema migratie schrijft, valt dat soms wel en soms niet in goede aarde. Dit zijn de namen (2012) en De dood van Murat Idrissi (2017) spelen beide heel direct in op het vluchtelingenvraagstuk; aan eerstgenoemde roman werd de Libris Literatuurprijs 2013 toegekend, terwijl laatstgenoemde overwegend negatief besproken werd in de pers. Met De heilige Rita (2017) waagt Wieringa zich opnieuw aan een verkenning van de omgang met ‘het andere’ in een geglobaliseerde wereld, waarin letterlijk en figuurlijk grenzen worden overschreden. De nieuwe Wieringa is een roman van tegenstellingen: tussen West en Oost, tussen Randstad en provincie, tussen dichtbij en veraf, tussen Zelf en Ander. De vraag is steeds waar de grens tussen die binaire opposities precies ligt, en vooral wie die lijn trekt.

Lees meer »

Feuilles Volantes

Dirk Leyman, literair journalist en writer-at-large bij DW B, schrijft in deze heropgestarte rubriek Feuilles Volantes regelmatig een soms polemisch getinte beschouwing. Over actuele literaire gebeurtenissen, een opmerkelijke publicatie, een boekentendens of de schrijverswereld. Met geslepen pen & af en toe een schot voor de boeg.

Aflevering 1 - Fixdit, een manifest van wisselende makelij

Dirk Leyman, literair journalist en writer-at-large bij DW B, schrijft in deze heropgestarte rubriek Feuilles Volantes regelmatig een soms polemisch getinte beschouwing. Over actuele literaire gebeurtenissen, een opmerkelijke publicatie, een boekentendens of de schrijverswereld. Met geslepen pen & af en toe een schot voor de boeg. Zijn eerste bijdrage gaat over Optimistische woede, het manifest van het collectief Fixdit.

Lees meer »