DW B

Dit had een recensie van De weddenschap moeten zijn, een zogenaamd ‘hartstochtelijke wraaknovelle’ van Saskia de Coster die bij Das Mag was aangekondigd voor maart 2020. Het zou volgens De Coster en haar uitgeverij een door plot gedreven en ingenieus gecomponeerd werk worden – helemaal anders dan het persoonlijke en kwetsbare relaas Nachtouders, dat niet veel eerder voor de Libris Literatuurprijs genomineerd was. Het boek liet echter langer dan verhoopt op zich wachten en het manuscript ervan werd in 2021 zelfs ei zo na gestolen, toen De Coster door een malafide hacker werd benaderd die zich voordeed als haar uitgever. In een brief aan de spoofer die haar het manuscript van De weddenschap wou ontfutselen, vraagt De Coster zich af op welk soort werk hij/zij/die zat te azen:

Na het succes van hun Instagramkanaal @poezieiseendaad besloten dichters Joost Oomen en Yentl van Stokkum en redacteur Stefanie Liebreks de poëzie naar het papier te brengen. Hun bundeling Voor alle dagen is geschikt voor zowel kenners als nieuwelingen in het genre, dankzij de frisse selectie en prettige inleidingen. 

Merijn de Boer zette zijn eigen tocht over de rivieren van Suriname, in de voetsporen van de ietwat vergeten schrijver Albert Helman, om in een roman. Die is licht en humoristisch van toon, zoals we van hem gewend zijn. Net door die aanpak ontstaat de vraag wat er tijdens die reis precies op het spel staat.

Als Miriam Van hee naar de vogels kijkt denkt ze over waar het de mens aan ontbreekt. Even overweegt ze of het de schoonheid is, de schoonheid van vogelveren die vingers bedekken, zoals ze schrijft in het in 2022 verschenen voor wie de tijd verstrijkt. Maar dan komt ze tot de conclusie dat het niet de schoonheid is die tot redding komt. Dan beseft ze: de vleugels, natuurlijk! Wij ‘vleugellozen’ zijn ‘in snelheid gepakt’ en ‘leven van dag tot dag, wachtend op dokters, versoepeling, opening van grenzen.’ Nee, dan de vogels, de grenzelozen. De mens en vogel, beide zijn het migrerende dieren – zeker ook in de poëzie van Van hee, waarin steevast met de trein wordt gereisd. De beweging in de poëzie van Van hee is vaak horizontaal. Antropologen en filosofen weten: alleen in dromen, meditatie of in een roes kan de mens opstijgen. Maar de vogel kan iets waar de mens maar zeer beperkt toe in staat is: verticaal migreren.

Wat begint, begint als een opnieuw beginnen. Uit wat was komt het nieuwe voort, het bestaande transformeert tot iets nieuws. Deze eenvoudige grondgedachte vormt het principe van de metamorfose. Ze vormt de sleutel tot Annemarie Estors Nanopaarden megasteden, de in 2022 verschenen dichtbundel die opent met een opnieuw ontstaan: ‘Op de zoom van deze dag / zijn wij opnieuw ontstaan // uit een warme ader / en de koude kus van de mistral’. Een enkelvoudige opening, in meervoud geformuleerd: wij ontstaan. Uit bloed en wind, of, zo je wil, uit leven en liefde. Wie metamorfoseert is nooit alleen.

In 2013 publiceerde Atte Jongstra Diepte! Volgens de achterflap was het boek ‘zijn misschien wel meest autobiografische roman’, maar evengoed was Diepte! een mix van verhaal en essay, documentaire en memoires. Volgens de ondertitel ging het om de geschiedenis van een dorp; in het eerste hoofdstuk werd dat bijgesteld: ‘Dit boek is de geschiedenis van een gat.’ Dat gat was het dorp Wispolia, waar Jongstra geboren is, maar in het boek werd het hol steeds groter: het stond voor (de gaten in) het geheugen, voor het graven in de geschiedenis en de eigen geest, voor de diepte die geen bodem bleek te hebben: ‘En ik ben blijven graven in de bodemloze put van mijn ziel’, zegt de verteller.