Het surrealisme geldt als een van de belangrijkste kunststromingen van de twintigste eeuw die vooral de poëzie, de beeldende kunst en de cinema diepgaand beïnvloed heeft en tot op de dag van vandaag resoneert in de kunsten. Omdat het surrealisme dit jaar precies een eeuw bestaat, gingen DW B en het Brusselse kunstencentrum Bozar een partnerschap aan om samen een feestelijk boeknummer over de beroemde avant-gardestroming te maken.

Onder de titel Droom. Revolutie. Poëzie. Surrealisme in België exploreren Tom Van de Voorde (Bozar) en Elma van Haren (DW B) de wereld van de droom, de fantasie en het onderbewuste. Zo nodigden zij vijftien auteurs uit om te reageren op een van de surrealistische meesterwerken die deel uitmaken van de expositie Histoire de ne pas rire. Het surrealisme in België bij Bozar. Werken van onder anderen René Magritte, Jane Graverol en Marcel Mariën worden van een literaire reflectie voorzien door een keur aan gevestigde namen en jonge talenten. Ook bevat hun boeknummer vertalingen van cruciale teksten van bijvoorbeeld Paul Nougé, dichter en ideoloog van het surrealisme in België.


Met bijdragen van Sulaiman Addonia, Patrick Bassant, Kurt De Boodt, Jutta Callebaut, Achille Chavée, Astrid Haerens, Elma van Haren, Marcel Lecomte, Lisette Lombé, Vincent Van Meenen, Jens Meijen, Paul Nougé, Koen Peeters, Yves Petry, Elke de Rijcke, Louis Scutenaire, Peter Verhelst, Tom Van de Voorde, David Weel, Thom Wijenberg, Daniëlle Zawadi en Emma Zuiderveen. De vertalingen in dit nummer zijn van de hand van Piet Joostens en Katelijne De Vuyst.

 


Bij deze editie:

Smaakmaker

De inleiding van Droom. Revolutie. Poëzie. Surrealisme in België werd geschreven door de curatoren Tom Van de Voorde en Elma van Haren.

'Vrijheid, anti‑burgerlijkheid en revolutionair denken gingen samen met een hang naar dromen, ongebreidelde fantasie en een ongebruikelijke vorm van schoonheid. Zowat op alle continenten ontstonden er varianten op het surrealisme, waardoor het een van de meest internationale bewegingen uit de kunstgeschiedenis is.'

Marcel Mariën, De Tao, 1976, assemblage, Charleroi, Collectie van de Provincie Henegouwen – In bewaring bij BPS22. ©Fondation Marcel Mariën – L’activité surréaliste en Belgique

Beelden

De beelden in dit nummer zijn surrealistische meesterwerken die deel uitmaken van de expositie Histoire de ne pas rire. Het surrealisme in België bij Bozar.

 

 

 

 

 

René Magritte De toekomst der standbeelden, 1937, olieverf op gips, Tate, verworven in 1981, inv. T03258. © Succession René Magritte - Sabam Belgium 2024. Foto: Tate

Presentatie

Op woensdag 20 maart om 20 uur presenteren we het nummer Droom. Revolutie. Poëzie. Surrealisme in België in Bozar. Sulaiman Addonia, Elke de Rijcke, Astrid Haerens, Lisette Lombé en Peter Verhelst begeleiden het publiek langs hun favoriete schilderij in de tentoonstelling Histoire de ne pas rire. Surrealisme in België en reciteren literaire teksten geïnspireerd op het werk van de surrealisten. (deze avond is al uitverkocht!)

We presenteren het nummer een tweede keer op donderdag 28 maart om 19u20 tijdens Bozar All Over the P(a)lace. Elma van Haren en Piet Joostens brengen hun bijdrage in het nummer tot leven op het podium.  Quatuor Tana zorgt voor de muziek.

Alle informatie vindt u hier.

Giorgio de Chirico, De genoegens van de dichter, 1912, olie op doek, Esther Grether Family Collection. ©SABAM 2024. Foto ©Robert Bayer, Bildpunkt AG, CH-4142 Münchenstein


Nieuws

Reportage presentatie DW B-nummer in Bozar

Op woensdag 20 maart om 20 uur presenteerden we het nummer Droom. Revolutie. Poëzie. Surrealisme in België in Bozar. Sulaiman Addonia, Elke de Rijcke, Astrid Haerens, Lisette Lombé en Peter Verhelst begeleiden het publiek langs hun favoriete schilderij in de tentoonstelling Histoire de ne pas rire. Surrealisme in België en lazen literaire teksten geïnspireerd op het werk van de surrealisten. 

Jef Van Eynde zorgde voor een fotoreportage

Giorgio de Chirico, De genoegens van de dichter, 1912, olie op doek, Esther Grether Family Collection. ©SABAM 2024. Foto ©Robert Bayer, Bildpunkt AG, CH-4142 Münchenstein

Presentatie DW B-nummer in Bozar

Op woensdag 20 maart om 20 uur presenteren we het nummer Droom. Revolutie. Poëzie. Surrealisme in België in Bozar. Sulaiman Addonia, Elke de Rijcke, Astrid Haerens, Lisette Lombé en Peter Verhelst begeleiden het publiek langs hun favoriete schilderij in de tentoonstelling Histoire de ne pas rire. Surrealisme in België en reciteren literaire teksten geïnspireerd op het werk van de surrealisten. 

(deze avond is al uitverkocht!)

We presenteren het nummer een tweede keer op donderdag 28 maart om 19u20 tijdens Bozar All Over the P(a)lace. Elma van Haren en Piet Joosten brengen hun bijdrage in het nummer tot leven op het podium.  Quatuor Tana zorgt voor de muziek.

Alle informatie vindt u hier.

Nieuwe afleveringen van de Inktpodcast

De Inktpodcast, een project van schrijver Patrick Bassant, is een proeftuin op de grens tussen tekst en geluid. Theatrale uitvoeringen, strips in geluid, verhalen voorzien van een geluidsband, gehorige teksten of abstracte geluiden. Alles kan. Elke aflevering is een op zichzelf staand werk, geschreven, opgenomen en gemonteerd door Patrick Bassant.

Literaire kritieken

DW B positioneert zich stevig middenin het literaire debat. Bekijk hieronder de nieuwste literaire kritieken.

Over Marc Reugebrinks 'De vrouw die niet bestond'

Nederland bevindt zich op dit moment midden in een heropleving van de #MeToo-beweging, die enkele jaren geleden de wereld overspoelde. Het was de negatieve publiciteit rondom Hollywood-producent Harvey Weinstein en de daaropvolgende ontboezemingen van meerdere vrouwen in de filmwereld die in oktober 2017 een storm aan verhalen ontketende van miljoenen mensen over de hele wereld die zich in de vernederingen herkenden.

Lees meer »

Beknopte genealogie van de aura. Over 'Vertakkingen' van Roland Jooris

Op zaterdagochtend 15 april 1786 ontwaakte Franz von Baader traag en lusteloos uit zijn droom, geeuwde, wreef de slaap uit zijn ogen en staarde naar alles wat hij gisteren nog had gedacht en besloten als iets wezensvreemds. Geen enkele aandrang voelde hij, niets geen zin, om wat gisteren in zijn hoofd was rondgegaan opnieuw op te pakken; zijn geest was verlamd. De boosdoener, zo noteerde hij vervolgens wel in zijn dagboek, was een ‘ondeugdelijk spijs’, waarvan hij een beetje te veel had geconsumeerd: chocolade. ‘Mijn hemel!’ voegt hij daar direct aan toe, ‘hoe moet het de mens te moede zijn die zijn geest het hele leven gesmoord houdt in de troebele damp van een eeuwigdurende onverteerbaarheid, wiens ziel in diepe onraad steekt. Kan er een ergere, verschrikkelijkere toestand bestaan dan deze? – Atque adfigit humo divinae particulam aurae!’

Lees meer »

Een cirkel van vaders die wijder werd. Over 'De koers van de eeuw' van Charles Ducal

Toen mijn vader de leeftijd van achttien jaar had bereikt, had hij zoveel cola z’n keel in gegoten, zo vaak de fles zoete frisdrank aan z’n lippen gezet, dat z’n tanden een voor een z’n mond uit begonnen te rotten, zodat hij verging van de pijn, en hij zelf eindelijk ook begon in te zien dat het niet langer een gezicht was: hij besloot ze allemaal te laten trekken. Vanaf dat moment gaat hij door het leven met een kunstgebit, dat hij zo nu en dan uit zijn mond nam om, tot mijn schaamte, mijn vrienden de stuipen op het lijf te jagen. Een vader die te pas en te onpas zijn tanden aflegt, wat is dat eigenlijk? Over de pijn die zijn rottende tanden hem moet hebben bezorgd heeft hij verder nooit met enig woord gerept, maar de flessen cola die hij zelfs daarna nog iedere avond en iedere ochtend aan zijn mond zette, een solistisch ritueel dat verder niemand in de familie ooit heeft begrepen, zeiden genoeg. En ook de woorden die hij sprak konden het maar nauwelijks verhullen: er zat rot in zijn mond. Daar kon geen kunstgebit tegen helpen. ‘Cola is een van de beste reinigingsmiddelen’, heeft hij mij eens toevertrouwd, terwijl ik crepeerde van de maagpijn. De woorden die hij sprak stonken, zijn tong bewoog zich als een gesel, immer was er de angst voor diens rake klappen. Aan die mond die, meer nog dan de handen die daarbij hoorden, mij heeft gevormd moest ik denken toen ik De koers van de eeuw, de nieuwe, van bloed dampende bundel van Charles Ducal opensloeg. ‘In de kribbe ligt het kind geboren / onder de dreiging van een tong, / een monsterlijke tong die strijkt over ogen / waardoor het kind tot boodschap wordt’ lees ik in de allereerste strofe van die bundel.

Lees meer »

Als huid door je kleren schemert. Over '2050' van Peter Verhelst

Volgens Jean Paul is het onmogelijk om jezelf volledig te vergeten in een droom. Om dat te bewijzen smeerde hij zijn oren vol met was, stopte een prop in zijn mond, zette een knijper op z’n neus, deed een blinddoek voor zijn ogen en ging, met z’n voeten onder het laken uitgestoken, op bed liggen. Alleen de sensaties van de zolen waarop hij normaalgesproken stond zouden tot zijn dromen door moeten dringen, maar niets bleek minder waar. In de levendige donderkamer van zijn dromen begon een lichtmagneet steeds feller te fonkelen. Hij was dan wel op een dusdanige manier van de wereld afgesloten zodat hij zelfs een voorbijrazende orkaan niet zou opmerken, maar op een wijze dromen waarbij hij zichzelf zou vergeten, nee, dat bleek onmogelijk. De wereld om hem heen kon vergaan, maar achter zijn gesloten oogleden vond hij altijd zichzelf nog. Dat zelfexperiment, naar alle waarschijnlijkheid slechts één in een serie van vele, bood hem een opmerkelijke blik in de droomwereld aan het begin van de moderne tijd.

Lees meer »

Denken in verzen. Over 'In mijn mand' van Lieke Marsman

In mei 2021 plaatste Lieke Marsman op haar website een bericht waarin ze reageert op vragen over haar toenemend aantal politieke uitspraken – zowel binnen als buiten haar gedichten. Ze laat er in dat bericht geen twijfel over bestaan dat zij als dichter, en zeker als Dichter des Vaderlands voor de periode 2021-2022, het establishment het vuur aan de schenen wil leggen. Marsman knoopt aan bij een lange traditie van artistiek verzet en laat zich niet tegenhouden door het muilkorvende, typisch Nederlandse gebod ‘fatsoenlijk’ te blijven: ‘Lieve kunstenaars en anderen die in de cultuursector werken, bijt de hand die je voedt, bijt en bijt — net zolang totdat je beter te vreten krijgt’. Marsman brengt haar maatschappelijke verontwaardiging uitdrukkelijk in verband met haar persoonlijke situatie als kankerpatiënt, die haar als ervaringsdeskundige extra gevoelig maakt voor structurele maatschappelijke problemen. Bij Marsman is, om een boutade te gebruiken, het persoonlijke politiek.

Lees meer »

Feuilles Volantes

Dirk Leyman, literair journalist en writer-at-large bij DW B, schrijft in deze heropgestarte rubriek Feuilles Volantes regelmatig een soms polemisch getinte beschouwing. Over actuele literaire gebeurtenissen, een opmerkelijke publicatie, een boekentendens of de schrijverswereld. Met geslepen pen & af en toe een schot voor de boeg.

Aflevering 1 - Fixdit, een manifest van wisselende makelij

Dirk Leyman, literair journalist en writer-at-large bij DW B, schrijft in deze heropgestarte rubriek Feuilles Volantes regelmatig een soms polemisch getinte beschouwing. Over actuele literaire gebeurtenissen, een opmerkelijke publicatie, een boekentendens of de schrijverswereld. Met geslepen pen & af en toe een schot voor de boeg. Zijn eerste bijdrage gaat over Optimistische woede, het manifest van het collectief Fixdit.

Lees meer »