Het decembernummer van DW B is gewijd aan één woord – een woord met ten minste drie verschillende betekenissen: ‘afschrijven’. Het gebeurt vaker dat eenzelfde woord in Nederland en Vlaanderen een andere lading krijgt. Zo heet het kopiëren van de stijl van een literaire held in Nederland ‘overschrijven’, terwijl Vlamingen wel spreken van ‘afschrijven’.
Maar je kunt je literaire held ook ‘afschrijven’ in een andere zin: hem of haar laten vallen. Jarenlang herlees je dezelfde boeken, tot de dag komt waarop je merkt dat de betovering is verdwenen. De liefde is voorbij. Zowel in Nederland als in Vlaanderen is dit de tweede betekenis van ‘afschrijven’.
En dan is er nog een derde betekenis: ‘afschrijven’ als in ‘het van je af schrijven’. Taal gebruiken om emoties of gebeurtenissen van je af te zetten, zodat hun negatieve gewicht verdwijnt en je er als schrijver beter mee leert omgaan.
Met bijdragen van Alara Adilow, Arnoud van Adrichem, Patrick Bassant, Anneke Brassinga, Elma van Haren, Erwin Jans, Atte Jongstra, Daniël Rovers, Alfred Schaffer en Julien Staartjes.
Naast de focus bevat deze DW B de eerste Maurice Gilliams-lezing, geschreven door Charlotte Van den Broeck. De
publicatie kwam tot stand in samenwerking met de stichting Vita Brevis.
Vrije bijdragen van Elke Couchez, Liesbeth D'Hoker, Lotje Steins Bisschop, Robbert Steltenpool, Wout Waanders en A.E. Westerling.
Arnoud van Adrichem schreef een voorwoord bij dit nummer:
"Uiteindelijk is het de lezer die deze teksten herschrijft, overschrijft en afschrijft – en zo de literatuur telkens opnieuw tot leven wekt. Misschien is
dat wel de mooiste betekenis van dit woord: het scheppen van iets nieuws uit wat geschreven staat."
De Belgische kunstenaar Willem Boel (Sint-Niklaas, 1983) woont en werkt in Gent. Sinds 2009 ontwikkelde hij een interdisciplinair oeuvre met nadruk op installaties – vaak monumentale werken in de publieke ruimte. Het afgelopen decennium verschoof zijn aandacht naar schilderkunst in twee en drie dimensies. Parallel aan deze schilderkundige exploraties creëert Boel ijzeren en skeletachtige stalen constructies.
@The Untold
Aan een DW B-nummer gaat veel werk vooraf. In deze reportage krijgt u een blik op de redactievergadering, waar wordt nagedacht en gediscussieerd over de inhoud van nummers.
Op zoek naar nieuw luistervoer? Luister naar nieuwe afleveringen van de Inktpodcast!
DW B positioneert zich stevig middenin het literaire debat. Bekijk hieronder de nieuwste literaire kritieken.
Wat heeft het moederschap te bieden aan een vrouw die graag het avontuur opzoekt? In De stem van Sulina schetst Anneleen Van Offel hoe een reizend stel met het naderen van de bron van de Donau het ouderzijn steeds meer omarmt – totdat het zich in alle hevigheid aan hen opdringt.
De geschiedenis wordt geschreven door de overwinnaars. In de marge en de leemtes ervan kan het verhaal van ‘de verliezers’ – de onderdrukten, ontheemden, verjaagden – worden teruggevonden, zoals marxistische en postkoloniale historici hebben laten zien. Maar welk lot rest de groepen die afzijdig bleven, en de strijd ‘wonnen’ noch ‘verloren’?
Tegenwoordig lijkt de mens steeds meer het contact met de omgeving (de natuur, de dieren, de bomen) uit het oog te verliezen. Kunst en literatuur kunnen middelen zijn om die verloren band met de natuurwereld te herontdekken. De internationaal gelauwerde Nederlandse schrijver, Cees Nooteboom (1933) gaat in Bomen waarin stenen bloeien. De verzonnen wereld van Giuseppe Penone (2023) een dialoog aan tussen de eigen poëzie en het beeldhouwwerk van de Italiaanse land art kunstenaar Giuseppe Penone (1947). Nooteboom tracht in een honderdtal pagina’s Penones natuur- en in het bijzonder zijn boomcreaties te doorgronden en er via de eigen creatieve blik betekenis aan te geven. De recent bekroonde Nederlandse dichter en schrijver voor zijn vorige roman Waarachtige beschrijvingen uit de permafrost (2022), Donald Niedekker (1963), brengt in Ochtenden (2023) zijn observaties en natuurgevoel van de vroege ochtend onder woorden. In zijn honderdvijfendertig bladzijden tellend boek beschrijft Niedekker iedere ochtend van een niet nader gepreciseerd jaar.
‘Een roman werd vaak beschreven als een lijn; een personage met een bepaald streven worstelde zich door allerlei conflicten heen. Maar er waren allerlei romans, en misschien steeds meer, waarin de personages gewoon rondliepen, zonder bijzonder doel.’ Hier spreekt een oud-student van Marie, het hoofdpersonage in de nieuwe roman Over het zwijgen van dichter en schrijver Roelof ten Napel. Marie is docent en dichter die in haar vroege jaren veel lof ontving voor drie dichtbundels die van haar hand verschenen. Daarna blijft het stil, tot twee decennia passeren en ze opnieuw de pen oppakt. De observatie dat steeds meer personages in romans zonder bijzonder doel rondlopen, beaamt Marie; ze vindt het ‘waarheidsgetrouw’. Deze observatie lijkt ook van toepassing op Over het zwijgen zelf.
Door de ogen van Mattijs Deraedt wordt de moderne stad een exotische microkosmos bevolkt door wezens met zwarte kraalogen en ‘jungles van spieren’, een plek ‘drijvend’ in zonlicht waar huizen ‘een lichaam’ hebben en woonkamers ‘rode cocons’ zijn waar mensen op schapenvellen liggen te soezen.
‘Dit wordt een liefdevol martelfeest’, stelt de broer van de verteller in Open, de recent verschenen vijfde roman van Philip Huff, wanneer hij aankondigt dat hij en zijn vriendin Ann hebben besloten om hun relatie open te gooien. Deze voorspelling lijkt regelmatig raak. Open is een analyse van een liefdesverhaal, waarin de kwetsbaarheid van twee mensen die zowel samensmelten als lijnrecht tegenover elkaar komen te staan, wordt opgetekend. Na de spanning van de ontmoeting, het extatische van de eerste periode (de zogenaamde ‘Wittebroodsjaren’), volgen een roze en een blauwe periode waarin de relatie voor uitdagingen komt te staan. In een poging om met elkaar een ultieme vrijheid te creëren, wil het stel ontsnappen aan de conventionele monogame relatie. Interesse voor anderen hoeft niet onderdrukt te worden, maar mag gevolgen hebben. Het laatste deel van de roman laat zich veelbetekenend ‘Het zwarte meer’ noemen. De vraag rijst of er wordt onderzocht of een open relatie een manier om is de liefdesverhouding te redden of juist een uitgestelde manier is om deze te beëindigen.
