‘Mia heeft het licht gezien / Niemand gaat verloren’, zingt Luc De Vos in een van Vlaanderens meest populaire songs. Maar niet alleen Mia heeft het licht gezien. Een opvallend verschijnsel in de Vlaamse en Nederlandse letteren van de voorbije decennia is de (her)bekering tot het (katholieke) geloof. De vaak even harde als noodzakelijke afrekening met God en religie in de tweede helft van de vorige eeuw lijkt een voorbije fase. God mag weer. Curatoren Arnoud van Adrichem en Erwin Jans vroegen gelovige en niet-gelovige schrijvers en dichters om zich over het fenomeen van de bekering te buigen.
Met bijdragen van Arnoud van Adrichem, Anneke Brassinga, Marc De Kesel, Maarten van der Graaff, Ger Groot, Jacob Groot, Elma van Haren, Kristien Hemmerechts, J.Z. Herrenberg, Erwin Jans, Willem Jan Otten, Johan Reyniers, Erik Spinoy, Franca Treur, Christophe Vekeman, Sven Vitse en Nachoem M. Wijnberg.
Hoofdredacteur Erwin Jans schreef een voorwoord bij dit nummer:
"Er wordt veel over God en geloof gesproken. En niet om ermee af te rekenen of om ermee te spotten, zoals dat in artistieke en links-intellectuele kringen vanaf de jaren vijftig bon ton was.'
Elen Braga staat bekend om haar multidisciplinaire aanpak van performance, textiel, installatie, beeldhouwkunst, video en openbare kunst. Haar werk is gebaseerd op veerkracht, zelftranscendentie, religie, mythologie en identiteit.
De bekering werd voorgesteld in de kathedraal van Antwerpen op woensdag 18 juni 2025.
Journalist Peter Decroubele ging in gesprek met Kristien Hemmerechts en Christophe Vekeman. Erik Spinoy bracht poëzie en Erwin Jans nam de presentatie op zich. Als orgelpunt was er, jawel, orgelmuziek.
Neem een abonnement op jaargang 2025 en u krijgt het boeknummer O se boloke/Bescherm ons. Stemmen uit Zuid-Afrika er gratis bij. Voor slechts 60 euro ontvangt u vijf prachtige nummers vol literair talent van jong tot oud en met beelden van aanstormende kunstenaars.
Benieuwd naar de genomineerde boeken? Over zes van deze boeken vindt u op onze website een grondige literaire kritiek:
Op zoek naar nieuw luistervoer? Luister naar nieuwe afleveringen van de Inktpodcast!
DW B positioneert zich stevig middenin het literaire debat. Bekijk hieronder de nieuwste literaire kritieken.
De geschiedenis wordt geschreven door de overwinnaars. In de marge en de leemtes ervan kan het verhaal van ‘de verliezers’ – de onderdrukten, ontheemden, verjaagden – worden teruggevonden, zoals marxistische en postkoloniale historici hebben laten zien. Maar welk lot rest de groepen die afzijdig bleven, en de strijd ‘wonnen’ noch ‘verloren’?
Tegenwoordig lijkt de mens steeds meer het contact met de omgeving (de natuur, de dieren, de bomen) uit het oog te verliezen. Kunst en literatuur kunnen middelen zijn om die verloren band met de natuurwereld te herontdekken. De internationaal gelauwerde Nederlandse schrijver, Cees Nooteboom (1933) gaat in Bomen waarin stenen bloeien. De verzonnen wereld van Giuseppe Penone (2023) een dialoog aan tussen de eigen poëzie en het beeldhouwwerk van de Italiaanse land art kunstenaar Giuseppe Penone (1947). Nooteboom tracht in een honderdtal pagina’s Penones natuur- en in het bijzonder zijn boomcreaties te doorgronden en er via de eigen creatieve blik betekenis aan te geven. De recent bekroonde Nederlandse dichter en schrijver voor zijn vorige roman Waarachtige beschrijvingen uit de permafrost (2022), Donald Niedekker (1963), brengt in Ochtenden (2023) zijn observaties en natuurgevoel van de vroege ochtend onder woorden. In zijn honderdvijfendertig bladzijden tellend boek beschrijft Niedekker iedere ochtend van een niet nader gepreciseerd jaar.
‘Een roman werd vaak beschreven als een lijn; een personage met een bepaald streven worstelde zich door allerlei conflicten heen. Maar er waren allerlei romans, en misschien steeds meer, waarin de personages gewoon rondliepen, zonder bijzonder doel.’ Hier spreekt een oud-student van Marie, het hoofdpersonage in de nieuwe roman Over het zwijgen van dichter en schrijver Roelof ten Napel. Marie is docent en dichter die in haar vroege jaren veel lof ontving voor drie dichtbundels die van haar hand verschenen. Daarna blijft het stil, tot twee decennia passeren en ze opnieuw de pen oppakt. De observatie dat steeds meer personages in romans zonder bijzonder doel rondlopen, beaamt Marie; ze vindt het ‘waarheidsgetrouw’. Deze observatie lijkt ook van toepassing op Over het zwijgen zelf.
Door de ogen van Mattijs Deraedt wordt de moderne stad een exotische microkosmos bevolkt door wezens met zwarte kraalogen en ‘jungles van spieren’, een plek ‘drijvend’ in zonlicht waar huizen ‘een lichaam’ hebben en woonkamers ‘rode cocons’ zijn waar mensen op schapenvellen liggen te soezen.
‘Dit wordt een liefdevol martelfeest’, stelt de broer van de verteller in Open, de recent verschenen vijfde roman van Philip Huff, wanneer hij aankondigt dat hij en zijn vriendin Ann hebben besloten om hun relatie open te gooien. Deze voorspelling lijkt regelmatig raak. Open is een analyse van een liefdesverhaal, waarin de kwetsbaarheid van twee mensen die zowel samensmelten als lijnrecht tegenover elkaar komen te staan, wordt opgetekend. Na de spanning van de ontmoeting, het extatische van de eerste periode (de zogenaamde ‘Wittebroodsjaren’), volgen een roze en een blauwe periode waarin de relatie voor uitdagingen komt te staan. In een poging om met elkaar een ultieme vrijheid te creëren, wil het stel ontsnappen aan de conventionele monogame relatie. Interesse voor anderen hoeft niet onderdrukt te worden, maar mag gevolgen hebben. Het laatste deel van de roman laat zich veelbetekenend ‘Het zwarte meer’ noemen. De vraag rijst of er wordt onderzocht of een open relatie een manier om is de liefdesverhouding te redden of juist een uitgestelde manier is om deze te beëindigen.
Dirk Lauwaert (1944-2013) was docent en kunstcriticus, al is cultuurjournalist misschien een betere omschrijving voor zijn schrijverschap. Zijn specialiteit was theorie en geschiedenis van fotografie en film, maar hij had ook een intense belangstelling voor mode en beeldende kunst. Daarnaast getuigen zijn talloze artikels en bijdragen aan kranten en tijdschriften van een grote literaire en filosofische belezenheid. In Herinneringen aan Dirk Lauwaert schrijft de Nederlandse auteur en filmmaker Peter Delpeut dat Lauwaert zijn verspreid verschenen teksten het liefst in boekvorm gepubliceerd wou zien om op die manier in permanente discussie te blijven met de auteurs die hij bewonderde of meende te moeten tegenspreken (De Witte Raaf, 192). Er verschenen vijf verzamelbundels, waarvan één postuum. In zijn laatste levensjaren schreef Lauwaert een aantal aangrijpende autobiografische teksten die nu door schrijver Bart Meuleman zijn samengebracht onder de korte maar veelzeggende titel Zelfportret. Volgens Meuleman heeft het werk van Dirk Lauwaert een literaire waarde die de journalistiek overstijgt en vormen deze vijf essays de kroon op diens oeuvre. Nog een goede reden om ze als boek te publiceren.
