DW B

De van de hak op de tak springende poëzie van John Ashbery (1927-2017) zou direct te maken hebben gehad met zijn geaardheid, vertelde iemand me jaren geleden, of specifieker: het (aanvankelijke) onvermogen om daar open over te praten en te schrijven.[1] Ik had daar toen mijn bedenkingen bij: net van de universiteit af, waar natuurlijk ‘La mort de l’auteur’ op het programma had gestaan, en bij het vak literaire kritiek felle discussies werden gevoerd over biografische achtergronden en de ‘ik’-vorm in besprekingen. Destijds was ik nog een tegenstander van het woord ‘ik’:  subjectief, te onzeker ook wel. Een paar jaar daarvoor was ik begonnen met poëzierecensies te schrijven en behalve dat de redactie aangaf dat ik geen ‘ik’ mocht gebruiken, mocht ik ook geen dingen zeggen als ‘het lijkt erop’ of ‘mogelijk betekent dit gedicht’. Ik – tweedejaars Nederlands – werd toen geacht de expert te zijn. Afijn, dat leek me onzin, Ashbery’s complexe poëzie terugbrengen naar zijn geaardheid. Jaren later begin ik steeds meer voor die lezing te voelen.

‘Ik ben een merk in het diepst van mijn gedachten’. Die opvallende uitspraak laat Johan Reyniers (1968) als motto voorafgaan aan zijn drie pagina’s lange gedicht Merkenalfabet (2020). Daarin brengt hij in elke strofe een bekend commercieel merk ter sprake (Alibaba, Budweiser, Coca-Cola, Disney, Pizza Hut, Twitter, Shell, Yahoo, ...) en zegt er iets anekdotisch over. Op een totaal onpoëtische manier overigens. Bij nader toezien blijkt die ‘anekdote’ vaak een cynisch en/of kritisch commentaar te zijn:

Het is een opmerking om enigszins wantrouwig van te worden, of zelfs een beetje baldadig: de nieuwe gedichtenbundel van Jan Lauwereyns (1969) zou ‘compleet onvertaalbaar’ zijn. Behalve ronkende binnenflaptaal, is dit hoogstwaarschijnlijk ook een plaagstootje (zeker gezien het fonds van Koppernik, de uitgeverij in kwestie, voor een aanzienlijk deel uit vertaalde literatuur bestaat). Lauwereyns is behalve schrijver ook neurowetenschapper en is in die hoedanigheid woon- en werkzaam geweest in Nieuw-Zeeland en de Verenigde Staten. Inmiddels doceert de geboren Belg al bijna anderhalf decennium aan de Universiteit van Fukuoka (Japan). Wil dit allemaal iets zeggen over (on)vertaalbaarheid? Misschien niet, maar deze factoren zeggen wel iets over Lauwereyns’ relatie tot het Nederlands en dáár gaat Zombie zoekt zielgeno(o)t in mijn ogen nog het meest over.

De inmiddels gevierde auteur Anjet Daanje stelt met Het lied van ooievaar en dromedaris de lezer voor een aantal uitdagingen, te beginnen met een zekere grip op de inhoud: dit boek laat zich onmogelijk samenvatten. Het ruim zeshonderd bladzijdes tellende boek omvat elf episodes waarin verschillende verhalen worden verteld, ononderbroken vanuit één verteller, of vanuit een meervoudige vertelsituatie waarin fragmenten uit (fictieve) biografieën, egodocumenten, levens- of liefdesverhalen van personages worden opgevoerd, die hier en daar losjes op elkaar inhaken. Het is een opeengestapelde vertelling, uitgestrekt over twee eeuwen, waarin een rode lijn ontbreekt. Los van enkele motieven (een bromvlieg, de dood, geesten, eenzaamheid, kunst, rouw), is het weinige houvast de focus op de jonggestorven auteur Eliza May Drayden, een personage geïnspireerd op Emily Brontë, wier leven en werk eerst leidend zijn, om daarna hier en daar uit de geschiedenis op te doemen.

Dit had een recensie van De weddenschap moeten zijn, een zogenaamd ‘hartstochtelijke wraaknovelle’ van Saskia de Coster die bij Das Mag was aangekondigd voor maart 2020. Het zou volgens De Coster en haar uitgeverij een door plot gedreven en ingenieus gecomponeerd werk worden – helemaal anders dan het persoonlijke en kwetsbare relaas Nachtouders, dat niet veel eerder voor de Libris Literatuurprijs genomineerd was. Het boek liet echter langer dan verhoopt op zich wachten en het manuscript ervan werd in 2021 zelfs ei zo na gestolen, toen De Coster door een malafide hacker werd benaderd die zich voordeed als haar uitgever. In een brief aan de spoofer die haar het manuscript van De weddenschap wou ontfutselen, vraagt De Coster zich af op welk soort werk hij/zij/die zat te azen:

Na het succes van hun Instagramkanaal @poezieiseendaad besloten dichters Joost Oomen en Yentl van Stokkum en redacteur Stefanie Liebreks de poëzie naar het papier te brengen. Hun bundeling Voor alle dagen is geschikt voor zowel kenners als nieuwelingen in het genre, dankzij de frisse selectie en prettige inleidingen.