Het decembernummer van DW B is gewijd aan één woord – een woord met ten minste drie verschillende betekenissen: ‘afschrijven’. Het gebeurt vaker dat eenzelfde woord in Nederland en Vlaanderen een andere lading krijgt. Zo heet het kopiëren van de stijl van een literaire held in Nederland ‘overschrijven’, terwijl Vlamingen wel spreken van ‘afschrijven’.
Maar je kunt je literaire held ook ‘afschrijven’ in een andere zin: hem of haar laten vallen. Jarenlang herlees je dezelfde boeken, tot de dag komt waarop je merkt dat de betovering is verdwenen. De liefde is voorbij. Zowel in Nederland als in Vlaanderen is dit de tweede betekenis van ‘afschrijven’.
En dan is er nog een derde betekenis: ‘afschrijven’ als in ‘het van je af schrijven’. Taal gebruiken om emoties of gebeurtenissen van je af te zetten, zodat hun negatieve gewicht verdwijnt en je er als schrijver beter mee leert omgaan.
Met bijdragen van Alara Adilow, Arnoud van Adrichem, Patrick Bassant, Anneke Brassinga, Elma van Haren, Erwin Jans, Atte Jongstra, Daniël Rovers, Alfred Schaffer en Julien Staartjes.
Naast de focus bevat deze DW B de eerste Maurice Gilliams-lezing, geschreven door Charlotte Van den Broeck. De
publicatie kwam tot stand in samenwerking met de stichting Vita Brevis.
Vrije bijdragen van Elke Couchez, Liesbeth D'Hoker, Lotje Steins Bisschop, Robert Steltenpool, Wout Waanders en A.E. Westerling.
Arnoud van Adrichem schreef een voorwoord bij dit nummer:
'Uiteindelijk is het de lezer die deze teksten herschrijft, overschrijft en afschrijft – en zo de literatuur telkens opnieuw tot leven wekt. Misschien is
dat wel de mooiste betekenis van dit woord: het scheppen van iets nieuws uit wat geschreven staat.'
De Belgische kunstenaar Willem Boel (Sint-Niklaas, 1983) woont en werkt in Gent. Sinds 2009 ontwikkelde hij een interdisciplinair oeuvre met nadruk op installaties – vaak monumentale werken in de publieke ruimte. Het afgelopen decennium verschoof zijn aandacht naar schilderkunst in twee en drie dimensies. Parallel aan deze schilderkundige exploraties creëert Boel ijzeren en skeletachtige stalen constructies.
Neem een abonnement op jaargang 2026 en u krijgt het nummer Afgeschreven helden er gratis bij. Voor slechts 60 euro ontvangt u vijf prachtige nummers vol literair talent van jong tot oud en met beelden van aanstormende kunstenaars.
Dit zijn de thema's van jaargang 2026:
@The Untold
Aan een DW B-nummer gaat veel werk vooraf. In deze reportage krijgt u een blik op de redactievergadering, waar wordt nagedacht en gediscussieerd over de inhoud van nummers.
Op zoek naar nieuw luistervoer? Luister naar nieuwe afleveringen van de Inktpodcast!
DW B positioneert zich stevig middenin het literaire debat. Bekijk hieronder de nieuwste literaire kritieken.
Spanning. Razendsnel wordt die opgetuigd in Peter Buwalda’s nieuwe roman De jaknikker. Meteen gieren de zenuwen door het lichaam van het personage Johan Tromp, die vreest dat de beerput van het verleden geopend wordt (of is?) en dat hij als hij één keer met zijn ogen knippert van zijn voetstuk valt. Hij staat koud en wankel op de trap van zijn riante woning.
Joan Didion doet in haar iconische werk Het jaar van magisch denken verslag van de periode waarin ze haar gestorven echtgenoot John verzinnebeeld in leven houdt. Didion staat bekend als een rationeel, koelbloedig type, iemand die situaties bij voorkeur analytisch tegemoet treedt. Toch weerhoudt dit haar er niet van gek te worden van verdriet en een toevlucht te zoeken in magisch denken. Ze houdt Johns schoenen zodat hij op een dag terug zou kunnen komen.
Al eeuwenlang bezingen dichters helden die zich aan een afdaling naar de onderwereld wagen. Er is Odysseus die er de ziener Teiresias wil raadplegen. Er is Aeneas die op zoek is naar zijn overleden vader. Er is Orpheus die hoopt zijn geliefde terug naar het rijk van de levenden te brengen. De katabasis is een vertrouwd en geliefd literair topos in de klassieke oudheid en in de middeleeuwse christelijke cultuur. Door de poorten van haar debuutroman te openen met motto’s uit Dante’s Divina Commedia en Vergilius’ Aeneis schrijft Lieselot Mariën zich met Als de dieren in deze traditie in. Haar katabasis laat echter alle bombastische heldenepiek en homerische epitheta achter zich. Geen driekoppige honden, geen veerman die om munten vraagt en geen bloedoffers aan smekende schimmen. In plaats daarvan ontvouwt de afdaling zich langs zeven poorten die samen de structuur van Als de dieren vormen. Deze poorten zijn ontleend aan een veel minder gekend epos, een dat ons niet ter ore is gekomen aan de schoolbanken. Mariën knoopt de tocht van haar ik-figuur aan het verhaal van Inanna, de Mesopotamische godin van de liefde, vruchtbaarheid en oorlog, die tijdens haar afdaling zeven vergrendelde poorten voorbij moet en telkens iets van zichzelf moet afleggen om verder de duisternis te mogen betreden. Ze daalt steeds dieper af, tot ze volledig naakt en weerloos haar einddoel bereikt.
In een wereld waarin de protesten tegen genocide, femicide, ecocide en andere wereldrampen om onze aandacht strijden, is het soms lastig het hoofd emotioneel boven water te houden. Dat besefte ongetwijfeld ook Lotte Dodion, die in Verzachtende omstandigheden naar verschillende manieren zoekt om hoop te houden. Het resultaat is een veelkantige en tegelijkertijd toegankelijke bundel, die soms wellicht wat te ver doorslaat in zijn humoristische taalspel.
Marieke Winkler
In de eerste regel van Tijl Nuyts’ debuutroman Grondwerk treffen we een ‘ik’ dat uitgestuurd werd op missie en wacht op een briefing. Zo vallen we ogenblikkelijk in deze bijzondere vertelling, hoewel het even duurt alvorens het duidelijk wordt wie de ik-verteller nu eigenlijk is, om welke missie het gaat en wie de jij tot wie de stem zich richt. Nuyts voelt heel precies aan welke informatie wanneer in te lassen. Giswerk wordt ons deel, associaties groeien aan. Gaat het om een ‘ik’ uit een kolonie insecten, betreft het een verwijzing naar de onrustige vertelstem uit Het Hol van Franz Kafka? De raadselachtige identiteit ontvouwt zich slechts mondjesmaat.
